Deze twee hartverscheurende jeugdzorgschandalen leggen opnieuw de vinger op de zere plek: kinderen die bescherming nodig hebben, blijken in Nederland structureel onveilig. In zowel een gezinshuis in het noorden als in het Vlaardingse pleeggezin gingen ernstige signalen jarenlang zonder ingrijpen voorbij. De vraag die vandaag boven de markt hangt: hoe kan het dat waarschuwingen, littekens, schooluitval en noodkreten van kinderen telkens niet worden gehoord?
Jeugdzorg opnieuw onder vuur na mishandelingen
De publicatie van een vonnis door de rechtbank Noord-Nederland schetst een ontluisterend beeld: twee uit huis geplaatste kinderen van negen en tien jaar zijn in een gezinshuis drie jaar lang mishandeld. De kinderen stonden onder voogdij van de William Schrikker Stichting, dezelfde organisatie die betrokken was bij het zwaar mishandelde meisje uit Vlaardingen.
De kinderen verklaarden dat zij werden geslagen, aan hun oren werden getrokken en zelfs door de hond werden gebeten. Bovendien moesten zij – tegen de wet en tegen alle protocollen in – zware, gevaarlijke werkzaamheden uitvoeren op de bijbehorende boerderij. Medische hulp werd hen verboden.
Het is niet de eerste keer dat de jeugdhulpverlening in de fout gaat. In Vlaardingen werd een 10-jarig meisje maandenlang mishandeld, opgesloten en uitgehongerd, terwijl zowel zij als haar moeder meerdere keren alarm sloegen. De recente rechtszaak tegen de pleegouders maakt duidelijk hoe ernstig de gevolgen zijn: het meisje heeft blijvende schade en zal nooit meer zelfstandig kunnen leven.
Structurele problemen binnen de jeugdzorg komen steeds scherper in beeld
De recente debatten in de Tweede Kamer tonen dat het niet gaat om incidenten, maar om een stelselbrede crisis. Inspectierapporten bevestigen dat protocollen niet werden nageleefd, signalen niet werden opgevolgd en regie ontbrak. Instanties werkten langs elkaar heen, terwijl niemand écht verantwoordelijk was voor het geheel.
Belangrijke punten die uit het Kamerdebat naar voren kwamen:
1. Gebrek aan toezicht en naleving van protocollen
- Hulpverleners volgden richtlijnen niet of onvoldoende.
- Jeugdzorginstanties controleren vooral zichzelf, wat tot belangenverstrengeling kan leiden.
- Voorstellen variëren van een onafhankelijke toezichthouder tot strengere bestuurdersaansprakelijkheid.
2. Regieproblemen en versnippering
- Veel organisaties, onduidelijke rollen, geen centrale aanspreekpunt.
- Staatssecretarissen van Jeugd, Preventie en Sport, Vincent Karremans (VVD) en van Onderwijs Mariëlle Paul (VVD) erkennen dat er structurele herziening nodig is: minder organisaties, helderder verantwoordelijkheden en betere samenwerking.
3. Schokkende tekortkomingen in screening en monitoring van pleeggezinnen
- In Vlaardingen waren eerdere meldingen over mishandeling bekend, maar toch volgden nieuwe plaatsingen.
- Kamerleden pleiten voor betere screening, tussentijdse controles en zelfs een ‘zwarte lijst’ van onveilige pleegouders.
4. Onvoldoende zicht op kinderen – ook vanuit school
- Maandenlange afwezigheid in het Vlaardingse dossier leidde niet tot ingrijpen.
- Het onderwijs benadrukt de noodzaak van betere samenwerking met zorginstellingen en meer kennis van meldcodes.
5. Kinderen weten vaak niet dat ze een vertrouwenspersoon hebben
- Kamerleden willen dat pleegkinderen actief worden geïnformeerd over hun rechten.
- Jeugdstem werkt aan een voorlichtingsboekje; er komt een campagne gericht op kinderen in pleegzorg.
De rode draad: kinderen die wanhopig om hulp vragen, krijgen die vaak niet – of veel te laat. En dat in een systeem dat bedoeld is om hen veiligheid te bieden.
Conclusie
De gebeurtenissen van vandaag herinneren ons eraan hoe kwetsbaar kinderen in de jeugdzorg zijn, en hoe noodzakelijk een betrouwbaar, luisterend en menselijk stelsel is. Dagboek van Nederland blijft de komende jaren volgen hoe beleid, toezicht en cultuur binnen de jeugdzorg zich ontwikkelen – en of de lessen uit deze pijnlijke dossiers eindelijk worden omgezet in echte verbetering.
Ik houd het nieuws van morgen in de gaten, want elke dag schrijft geschiedenis. Voor nu sluit ik af met de woorden van Sonja Barend: morgen gezond weer op.