Ben je op zoek naar een boek dat raakt, inzicht geeft of steun kan bieden in een moeilijke situatie? Boeken over jeugdzorg, pleegkinderen en hulpverlening zijn vaak confronterend, maar ook enorm waardevol. Of je nu zelf werkt in de zorg, iemand kent die in de jeugdzorg zit, of een cadeau zoekt dat écht binnenkomt — een goed boek over dit onderwerp kan veel betekenen.
In deze blog zetten we een aantal indrukwekkende titels op een rij. Boeken die het verhaal vertellen van kinderen, ouders en hulpverleners in complexe situaties. Echte verhalen, maar ook romans die helpen om dit gevoelige onderwerp beter te begrijpen.
Inhoudsopgave
Judith – de strijd van een vader en moeder voor eerherstel van hun dochter
Kinderen van de Staat – Roelof Bouwman & Hélène van Beek
De dag dat ik mijn naam veranderde – Bibi Dumon Tak
Tirannie in de jeugdzorg
Duivelskind – Foute ouders en falende jeugdzorg
Hetzelfde huis
Waarom boeken over jeugdzorg zoveel indruk maken
Jeugdzorg is een wereld vol tegenstellingen: hoop en wanhoop, veiligheid en kwetsbaarheid, liefde en systeemdruk. Voor veel mensen blijft het abstract, totdat ze ermee te maken krijgen — persoonlijk of professioneel. Boeken over pleegzorg, gesloten jeugdzorg of mishandeling geven een stem aan kinderen en volwassenen die vaak onzichtbaar zijn.
De actualiteit onderstreept hoe schrijnend de realiteit soms is. Zoals bij het pleegmeisje uit Vlaardingen, dat vorig jaar zwaargewond in het ziekenhuis belandde. Tijdens de rechtszaak, die in de week van 6 november 2025 dient, geeft de pleegvader toe dat hij haar heeft vastgezet, zogenaamd uit bescherming. Het meisje had botbreuken, hersenletsel en littekens — en functioneert nu op het niveau van een peuter. De zaak maakt diepe indruk op het publiek en laat zien hoe kwetsbaar pleegkinderen kunnen zijn wanneer systemen falen.
Of je nu iets wilt leren, herkennen of een ander perspectief zoekt: een goed gekozen boek kan de ogen openen. En soms is het ook gewoon een gebaar van steun — een boek dat je zegt: “ik zie je”. Daarom zijn deze titels niet alleen interessant om te lezen, maar ook waardevol als cadeau.
6 boeken die raken – cadeau-inspiratie over jeugdzorg
1. Judith – de strijd van een vader en moeder voor eerherstel van hun dochter
Een aangrijpend waargebeurd verhaal over machteloosheid, verlies en de gevolgen van falend jeugdzorgbeleid. Aloys van der Stoep vertelt in Judith het indringende verhaal van zijn dochter, die op jonge leeftijd werd getekend door een ernstig trauma. Op haar veertiende werd Judith slachtoffer van een verkrachting — een gebeurtenis die diepe sporen naliet in haar verdere leven.
Wanneer ze later drie kinderen krijgt met haar Amerikaanse partner, slaat het noodlot opnieuw toe. Na een valse beschuldiging van kindermishandeling grijpen instanties in, en haar kinderen worden door hun vader ontvoerd naar de Verenigde Staten. De wanhoop drijft Judith tot een poging haar leven te beëindigen; ze raakt in coma en overlijdt.
In dit boek beschrijft Aloys van der Stoep de pijnlijke nasleep van dit verlies en zijn strijd voor eerherstel van zijn dochter. Judith is niet alleen een persoonlijk verhaal van een vader, maar ook een aanklacht tegen de fouten binnen de jeugdzorg en kinderbescherming. Een boek dat raakt, confronteert en aanzet tot nadenken.
2. Kinderen van de Staat – Roelof Bouwman & Hélène van Beek
Sinds de invoering van de Jeugdwet in 2015, waarbij de verantwoordelijkheid voor jeugdzorg werd overgedragen aan gemeenten, verkeert het systeem in een diepe crisis. Gemeenten kregen de taak om zorg in te kopen, maar stuiten op complexe aanbestedingen, beperkte budgetten en een marktwerking die de kwaliteit van zorg onder druk zet.
Het gevolg? Kinderen en hun ouders zijn vaak de dupe. In vrijwel alle vormen van jeugdzorg — van hulp bij opvoedproblemen en leerstoornissen tot ernstige psychiatrische aandoeningen zoals eetstoornissen of suïcidaliteit — zijn er lange wachtlijsten.
Elk jaar worden ruim 46.000 kinderen uit huis geplaatst. Op sommige momenten verblijven tot wel 3.000 kinderen in gesloten instellingen. De cijfers zijn zorgwekkend: gemiddeld overlijdt elke week een kind door zelfdoding.
Deze uit huis geplaatste jongeren worden ook wel “Kinderen van de Staat” genoemd — maar het toezicht dat de staat op hun welzijn zou moeten houden, is vaak ontoereikend. Ze komen terecht bij voogden of commerciële zorgaanbieders, waar betrokken hulpverleners het werk nauwelijks aankunnen door personeelstekorten en hoge werkdruk.
De marktwerking binnen de jeugdzorg heeft geleid tot concurrentie op prijs in plaats van op kwaliteit. Gemeenten gunnen contracten aan private zorgbedrijven, waarvan de financiële structuren vaak ondoorzichtig zijn. Winstdenken dreigt zo de zorg voor kwetsbare kinderen te overschaduwen.
3. De dag dat ik mijn naam veranderde – Bibi Dumon Tak
Wanneer haar zus plotseling overlijdt, krijgt Anna nauwelijks de ruimte om te rouwen. Er moet van alles geregeld worden: het huis moet worden opgeruimd, het testament uitgevoerd, en vooral — het contact met de kinderen van haar zus moet worden hersteld. Maar sinds de dag van de uitvaart lijkt elk spoor van hen verdwenen.
Wat volgt is een eenzame zoektocht, waarin Anna niet alleen geconfronteerd wordt met verlies, maar ook met familiegeheimen en verstikkende stiltes. Mensen om haar heen zien wat er misgaat, maar durven niet in te grijpen.
De dag dat ik mijn naam veranderde is een indringende roman over rouw, familiebanden, macht en onmacht. Een verhaal dat raakt, gebaseerd op een waargebeurde familiegeschiedenis, en geschreven met scherpe observatie en veel gevoel.
4. Tirannie in de jeugdzorg – een onderzoek naar de mogelijkheden van beleidsveranderingen.
De jeugdzorg is al tientallen jaren onderwerp van discussie, hervormingen en beleidsadviezen. Toch blijft echte verandering uit. Waarom lukt het maar niet om de jeugdzorg goed en effectief te organiseren? In Tirannie in de jeugdzorg onderzoekt René Clarijs precies die vraag — en komt tot opvallende conclusies.
Dit boek is gebaseerd op het eerste proefschrift over de transitie van de jeugdzorg in Nederland. Clarijs analyseert zestig jaar jeugdzorgbeleid en laat zien waarom het systeem vastzit. Hij benoemt de bestuurlijke chaos, de onduidelijke financiering en de tegenstrijdige wetgeving die duurzame verbeteringen in de weg staan.
Met scherpe analyses en goed onderbouwde voorbeelden maakt hij inzichtelijk waarom eerdere pogingen tot hervorming steeds zijn mislukt. Daarbij kijkt hij niet alleen naar Nederland, maar reikt hij ook beleidsvoorbeelden aan uit Rusland en de Verenigde Staten — niet als oplossing, maar als inspiratie voor een andere manier van denken.
Een onmisbaar boek voor iedereen die betrokken is bij jeugdbeleid, zorg en publieke dienstverlening — of simpelweg wil begrijpen waarom échte verandering zo moeilijk is.
5. Het duivelskind – foute ouders en falende jeugdzorg
In Het duivelskind vertelt bestsellerauteur Maria Genova het waargebeurde en aangrijpende levensverhaal van Angel van der Vecht. Een meisje dat opgroeit in een beklemmende gezinssituatie, waar liefde en veiligheid volledig ontbreken. Haar ouders raken ervan overtuigd dat Angel een “duivelskind” is en onderwerpen haar aan jaren van mishandeling en vernedering.
Wanneer de school aan de bel trekt, wordt de jeugdzorg ingeschakeld — maar ingrijpen blijft uit. Onder het toezicht van hulpinstanties gaan de misstanden gewoon door, met dramatische gevolgen. Angel blijft gevangen in een systeem dat haar had moeten beschermen.
Maria Genova beschrijft haar verhaal met respect en scherpte. Ze legt bloot hoe falende instanties, misplaatst vertrouwen en stilzwijgen kunnen leiden tot onherstelbare schade. Het duivelskind is niet alleen een schokkend getuigenis, maar ook een krachtig pleidooi voor beter luisteren, beter handelen en beter beschermen.
6. Hetzelfde huis door Gèrina van der Gugten
Diana en Kim groeien op in een onveilige thuissituatie, met een zwijgende moeder en een onberekenbare, gewelddadige vader. Na een heftige uitbarsting grijpt de kinderbescherming in en worden de zussen opgenomen in meisjestehuis De Springplank. Daar begint voor beiden een nieuw hoofdstuk — maar ieder volgt haar eigen pad.
Kim, de oudste, was altijd de beschermende zus. Toch raakt ze verwikkeld in een relatie met een jongen die net zo dwingend blijkt als hun vader. Diana probeert langzaam haar leven op orde te krijgen, maar blijft zich zorgen maken om haar zus.
In Hetzelfde huis vertelt Gèrina van der Gugten, zelf twintig jaar werkzaam in de jeugdzorg, een indringend en herkenbaar verhaal over opgroeien in een ontwricht gezin en het leven in een opvanghuis. Het boek biedt niet alleen een aangrijpend inkijkje in de belevingswereld van jongeren in de jeugdzorg, maar laat ook zien hoe verschillend hun veerkracht kan zijn.
Samenvattend
Boeken over jeugdzorg kunnen raken, schuren en ogen openen. Ze zijn waardevol voor iedereen die werkt met kinderen, betrokken is bij pleegzorg, of simpelweg wil begrijpen wat er speelt achter gesloten deuren. Of je nu iets zoekt voor jezelf of een ander: met een goed boek geef je inzicht, herkenning en soms troost.
👉 Meer inspiratie? Bekijk ook onze boekenblogs per thema of ontdek het aanbod bij Boekenwereld.com of Luisterrijk.nl