De driedelige Zembla-serie Nederland agressieland laat een schokkend beeld zien van het geweld waar hulp- en dienstverleners dagelijks mee te maken hebben. De reacties zijn stevig, ook vanuit politiek Den Haag. Demissionair staatssecretaris Thierry Aartsen van Openbaar Vervoer en Milieu (VVD) noemt de incidenten “vér voorbij de grens” en kondigt nieuwe maatregelen aan. Wat leert de documentaire ons – en wat staat er nu te gebeuren?
Zembla toont de rauwe realiteit van agressie tegen OV-personeel
De documentaire Nederland agressieland zoomt in op de groeiende agressie richting mensen die ons land draaiende houden: zorgpersoneel, conducteurs, servicemedewerkers. Vooral de verhalen uit het openbaar vervoer komen hard binnen.
Bij de NS werden vorig jaar meer dan 1000 ernstige incidenten gemeld. Dat betekent bijna elke dag een fysiek gewonde medewerker. In de serie vertelt NS-boa Bart hoe zwaar dit weegt: na meerdere agressie-incidenten twijfelt hij of hij zijn baan nog wil uitoefenen. Het geeft een gezicht aan een statistiek die makkelijk abstract blijft.
Intro – Agressie in het OV neemt toe: Zembla legt een pijnlijke werkelijkheid bloot
Staatssecretaris: ‘De maat is vol’
Daarnaast laat Zembla zien hoe ver escalaties kunnen gaan:
– Verbaal en fysiek geweld
– Spugen en bedreigingen
– Gevonden machetes en zelfs doorgeladen vuurwapens in treinen
Het zijn beelden die Aartsen “heftig” noemt, en die volgens hem aantonen dat de maat vol is.
In een LinkedIn-bericht benadrukt Aartsen dat agressie tegen OV-personeel absoluut onacceptabel is. “Je hebt je te gedragen in het OV,” schrijft hij. “En je blijft van de mensen af die zorgdragen voor jouw veiligheid.”
Staatssecretaris Aartsen kondigt maatregelen aan
Om de situatie te verbeteren wijst hij op nieuwe en lopende maatregelen:
1. Wapenstok voor OV-boa’s
Volgens Aartsen hebben boa’s een wapenstok nodig om zichzelf beter te kunnen verdedigen én orde te herstellen bij escalerende situaties.
2. Toegang tot het rijbewijzenregister
Vanaf volgend jaar kunnen OV-boa’s iemands identiteit verifiëren als een reiziger geen geldig vervoersbewijs heeft én weigert ID te tonen.
Nu kan zo’n controle tot 45 minuten vertraging oplopen omdat de politie moet komen – met escalatierisico’s tot gevolg.
3. Meer identificatiemogelijkheden voor boa’s
Aartsen wil het uiteindelijk mogelijk maken dat OV-boa’s ook de identiteit van asielzoekers kunnen controleren. Hoe dit precies vorm krijgt, is nog niet bekend.
Hoewel de toegang tot het rijbewijzenregister door NS wordt gezien als stap vooruit, vindt het spoorbedrijf dat het nog niet voldoende is: niet iedereen staat namelijk geregistreerd. Een bredere ID-toegang blijft daarom een wens.
Een systeem dat wankelt vraagt om dringende keuzes
De documentaire laat een ongemakkelijke maar noodzakelijke waarheid zien: agressie tegen dienstverleners is geen incident meer, maar een structureel probleem. Het raakt de veiligheid van medewerkers, de continuïteit van het openbaar vervoer én het vertrouwen van reizigers.
De vraag is nu of de aangekondigde maatregelen voldoende zijn om de trend te keren – of dat er meer nodig is op het gebied van handhaving, gedragsnormen, sociale omgang en ondersteuning van personeel. Eén ding toont Zembla overtuigend: niets doen is geen optie.
Boa’s verdienen steun bij uitvoering van hun moeilijke werk
Staatssecretaris Aartsen stuurt op 27 oktober een brief aan de Tweede Kamer. In de brief staat onder andere: ‘Het veiliger maken van reizen én werken in het openbaar vervoer (ov) heeft voor mij topprioriteit. In gesprekken met meerdere boa’s is naar voren gekomen dat de beperkte mogelijkheden om de identiteit van personen vast te stellen als zeer frustrerend wordt ervaren. Zij verdienen steun bij de uitvoering van hun belangrijke en vaak moeilijke werk.’
Ik ben benieuwd. Wanneer krijgen de hulp- en dienstverleners de steun die zij verdienen?
✍ Meer lezen over het onderwerp ‘veiligheid’? Bekijk alle blogs in deze categorie.
Ik houd het nieuws van morgen in de gaten – elke dag schrijft geschiedenis. Voor nu sluit ik af met de woorden van Sonja Barend: morgen gezond weer op.