Dagboek van Nederland: Stroomnet overbelast (3 december 2025)

Door /

Het Nederlandse stroomnet is overbelast. Dat houdt in dat de vraag naar elektriciteit groter is dan de capaciteit van het netwerk, wat kan leiden tot vertragingen of uitval. Bedrijven staan massaal in de wachtrij en de energietransitie dreigt te vertragen. Maar de grote vraag is: hoe gaat de overheid dit oplossen? Rijksambtenaren hebben het rapport Routes naar realisatie geschreven voor de politieke partijen die op dit moment aan het onderhandelen zijn over een nieuw kabinet.

Krantenkop De Telegraaf Miljarden nodig voor het stroomnet

Inhoudsopgave

Achtergrondinformatie: val kabinet-Schoof en verkiezingen 2025

Op 29 oktober 2025 vonden nieuwe Tweede Kamerverkiezingen plaats, nadat het kabinet-Schoof was gevallen door het vertrek van zowel de PVV als de NSC. De PVV en D66 kwamen als grootste partijen met elk 26 zetels uit de bus. Omdat geen enkele partij met de PVV wilde regeren, gingen D66 en het CDA vervolgens met elkaar in gesprek om een ‘positieve agenda’ te schrijven.

Overvol stroomnet vraagt om snelle keuzes

Het stroomnet in Nederland kraakt in zijn voegen. Dat blijkt opnieuw uit het rapport Routes naar realisatie, opgesteld door tien ministeries en de planbureaus Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en Centraal Planbureau (CPB). De boodschap is helder: er moet nú tempo worden gemaakt.

De ambtenaren signaleren dat de urgentie de afgelopen maanden sterk is toegenomen. Door de val van kabinet-Schoof ligt nieuw beleid al een tijd stil, terwijl de energietransitie juist vaste koers en financiële zekerheid nodig heeft. De huidige klimaatbudgetten vallen vanaf 2030 grotendeels weg, en subsidies zoals de Stimulering Duurzame Energietransitie en Klimaattransitie (SDE++) kampen al met tekorten.

Een paar kernpunten uit het rapport:

  • Tot 2040 is er veel meer netcapaciteit nodig, plus duidelijke keuzes over waar nieuwe stroommasten, trafohuisjes en waterstoffabrieken mogen komen.
  • Er is 17 miljard euro extra kasruimte nodig om bestaande verplichtingen te kunnen nakomen en projecten niet stil te laten vallen.
  • Bedrijven haken af als financiële duidelijkheid uitblijft — en dat maakt Nederland kwetsbaar, nu 78% van onze energie geïmporteerd wordt.

14.000 bedrijven op de wachtlijst

Ondanks inspanningen blijft het probleem hardnekkig: nog altijd staan 14.000 bedrijven te wachten op een aansluiting. Dat hoge aantal laat zien dat het Rijk sneller knopen moet doorhakken, aldus de opstellers. Ruimtelijke ordening vormt een van de grootste struikelblokken: zolang niet vaststaat waar kabels en hoogspanningsstations mogen komen, blijven vergunningen eindeloos liggen.

Video 2023: Wel een woning, maar geen stroom

Wel een woning, maar nog geen stroom. Dat is landelijk steeds vaker het geval, omdat het stroomnetwerk overvol is. Chris Füchten kan hierdoor zijn woning niet in en woont noodgedwongen op een vakantiepark. Lees het hele artikel van EenVandaag van 25 november 2023.

Tekst gaan door onder de video

Video 2024: Stroomnet overval: hoe kan dat?

In deze video van augustus 2024 legt NOS uit hoe het mogelijk is dat er problemen zijn op het stroomnet. Nu, een jaar later, is het probleem niet opgelost.

Waarom het zo moeilijk vooruit komt

Het rapport is duidelijk: Nederland moet niet langer wachten. Bedrijven en overheden moeten sámen optrekken in plaats van elkaar in de houdgreep te houden.
De vertragingen in de energietransitie hebben inmiddels bredere gevolgen:

  • Hogere maatschappelijke en economische kosten bij verder uitstel.
  • Klimaatdoelen die steeds verder uit zicht raken.
  • Vertrouwen van investeerders dat afbrokkelt door trage besluitvorming.

Ruimtelijke ordening blijkt daarbij cruciaal. Zonder harde keuzes over waar toekomstige infrastructuur mag landen, blijft de vergunningsprocedure stroperig en onvoorspelbaar. En juist die voorspelbaarheid is nodig om de energietransitie betaalbaar en uitvoerbaar te houden.

Verder benadrukken de ambtenaren dat energiezekerheid geen luxe is. Nu het Groningse gasveld definitief gesloten is, is Nederland extra gevoelig voor geopolitieke schommelingen. Een sterk, modern en flexibel stroomnet is een voorwaarde voor economische stabiliteit.

Hoe lossen we het op? De voorgestelde oplossingen op een rij

Het rapport komt met opvallend concrete oplossingsrichtingen:

1. Verplicht flexibiliseren van grote energiecontracten

Bedrijven reserveren soms jaren vooruit capaciteit op het net, die ze niet volledig gebruiken. Door verplicht flexibiliseren komt ongebruikte ruimte vrij, waardoor meer bedrijven toegang krijgen tot het net.

2. Het Rijk moet de regie nemen in lokale besluitvorming

Nu liggen veel projecten — windparken, waterstofinstallaties, nieuwe elektriciteitsverbindingen — achter op schema omdat lokale besluiten vastlopen. Het advies: neem landelijk de leiding zodat projecten niet langer regionaal stranden.

3. Duidelijke doelen tot 2040

Zonder langetermijnrichting geen investeringen. Bedrijven willen weten waar ze aan toe zijn: welke infrastructuur komt waar, wanneer en met welke financiering? Heldere kaders bieden zekerheid.

4. Versnellen van ruimtelijke ordening en vergunningen

Het grootste knelpunt. Door op nationaal niveau vast te leggen waar grote energie-infrastructuur mag komen, worden procedures korter en voorspelbaarder.

5. Financiële duidelijkheid en een structureel budget

Zonder aanvullend budget (circa 17 miljard euro) lopen projecten vast. Het nieuwe kabinet moet kiezen: óf de energietransitie volwaardig financieren, óf accepteren dat doelen niet gehaald worden.

Geld verdienen door energie te verspillen

Ik ben benieuwd wanneer dit probleem opgelost zal zijn. In onderstaande video zie hoe bedrijven geld verdienen door energie te verspillen. Terwijl er aan de andere kant bedrijven, woningen en scholen niet aangesloten kunnen worden op het stroomnet. Dagboek van Nederland houdt het in de gaten.

Ik houd het nieuws van morgen in de gaten – elke dag schrijft geschiedenis. Voor nu sluit ik af met de woorden van Sonja Barend: morgen gezond weer op.

Gerelateerde berichten

Scroll naar boven